Anemia jest stanem patologicznym – szczególnie niebezpiecznym, jeśli utrzymuje się od dłuższego czasu lub nawraca. Najczęstszą postacią anemii jest niedokrwistość z niedoboru żelaza. Żelazo jest kluczowym składnikiem hemoglobiny, która pomaga przechowywać oraz transportować tlen w czerwonych krwinkach. W sytuacji obniżonej ilości żelaza czerwone krwinki transportują do wszystkich tkanek i organów mniejszą ilość tlenu, co powoduje niedotlenienie. Inne odmiany anemii mogą być spowodowane niedoborem witaminy B12 czy kwasu foliowego [1].
Anemia – jak ją leczyć?
Spis treści
Leczenie anemii należy zacząć od ustalenia jej przyczyny – tylko wtedy będzie ono skuteczne.Odpowiedzialna za anemię bardzo często jest celiakia, która prowadzi do nieszczelności jelit i upośledza zdolność wchłaniania substancji odżywczych (z pożywienia, suplementów, a nawet leków) do organizmu. Równolegle warto stosować suplementację preparatami żelaza, oraz dietę bogatą w żelazo (np. czerwone mięso, warzywa strączkowe, suszone śliwki czy figi),
Niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje u ok. 46% pacjentów z celiakią [2].
Anemia a celiakia – dlaczego celiakia prowadzi do zaburzeń wchłaniania żelaza i innych ważnych składników?
Celiakia jest chorobą, mającą swoje źródło w jelicie cienkim, którego główną rolą jest trawienie i wchłanianie (przez kosmki jelitowe)składników pokarmowych (węglowodanów, białek, tłuszczów) oraz jonów, witamin i wody.
Nieleczona celiakia prowadzi do uszkodzenia kosmków jelitowych, a z czasem nawet do ich zaniku. Uszkodzone kosmki nie są w stanie prawidłowo spełniać swojej funkcji, im bardziej są uszkodzone tym wchłanianie jest słabsze. Niedokrwistość z niedoboru żelaza dotyczy prawie połowy osób chorych na celiakię.
Nieleczona celiakia może również prowadzić do niedoborów witamin A, D, E, K, witamin z grupy B, upośledzenia wchłaniania białek i tłuszczów, zaburzenia rozkładu dwucukrów i gospodarki wapniowo-fosforowej, wtórnej niedoczynność przytarczyc, a nawet poronienia nawykowego czy niepłodności i wielu innych schorzeń.
Anemia przyczyny – czy problem wynika z celiakii?
Jeżeli objawy anemii nie ustępują lub nawracają mimo przyjmowania dawek żelaza, to bardzo prawdopodobne, że występuje u Ciebie celiakia i tylko skuteczne jej leczenie pozwoli na pozbycie się anemii.
Leczenie celiakii spowoduje odbudowę kosmków jelitowych, które będą mogły ponownie pełnić swoją funkcję przyswajania żelaza i innych witamin oraz substancji odżywczych. Dzięki temu będziesz miała możliwość uzupełnienia niedoborów i wyleczysz się z anemii, a także pozbędziesz się nieprzyjemnych objawów choroby. Dodatkowo uchronisz się przed groźnymi komplikacjami zdrowotnymi, m.in. poronieniem, chorobami stawów, a nawet nowotworem układu pokarmowego.
Opis przypadku – młoda kobieta z anemią
U 25-letniej kobiety wykryto niedokrwistość. Jedynym jej objawem było zmęczenie – nie stwierdzono innych symptomów czy nieprawidłowości. Kobieta korzystała z antykoncepcji hormonalnej i miesiączkowała co 3 miesiące, więc nie dochodziło do nadmiernej utraty krwi (a wraz z nią żelaza). Wykluczono również częste oddawanie krwi, nowotwór przewodu pokarmowego, chorobę wrzodową.
Za najbardziej prawdopodobną przyczynę anemii uznano nieleczoną celiakię – po wykonaniu badań potwierdzono diagnozę celiakii. Po wprowadzeniu diety całkowicie bezglutenowej i suplementacji wyniki badań krwi poprawiły się (wyniki hemoglobiny i ferrytyny były prawidłowe), a pacjentka czuła się dobrze [2].
Umów badanie
Celiakia a anemia – jak sprawdzić, czy to celiakia stoi za anemią?
Anemia jest bezpośrednim wskazaniem do wykonania badania na celiakię. Najlepszym sposobem na rozpoczęcie diagnostyki jest test DNA, ponieważ jako jedyny wykluczy chorobę lub potwierdzi występowanie genów odpowiedzialnych za celiakię (DQ2,2 i/lub DQ2,5 i/lub DQ8) – pokazujących predyspozycje do zachorowania. Jest to spora oszczędność, ponieważ jeśli nie masz genu, wiesz, że nigdy nie zachorujesz i możesz zakończyć diagnostykę na tym etapie (inne badania nie wykluczają celiakii na całe życie, oraz nie wykażą wczesnego etapu choroby). Co do potwierdzenia celiakii – niestety nie ma jednego uniwersalnego badania, które potwierdzi chorobę, do tego potrzebne są przynajmniej dwa badania.
Aby sprawdzić, czy choroba już się rozwija, należy zrobić badania krwi całkowite IgA oraz przeciwciała tTG i EmA. Jeśli oba wyniki będą dodatnie, lekarz może odstąpić od wykonania biopsji jelita cienkiego, która u dzieci robiona jest w pełnej narkozie.
Wykonując badanie genetyczne na celiakię, zyskasz pewność co do stanu swojego zdrowia oraz będziesz mogła podjąć skuteczne leczenie. Dodatkowo to jedyna metoda diagnozowania celiakii, gdy już jesteś na diecie ograniczającej gluten oraz przy wczesnym stadium celiakii.
[1] M. Chełstowska, K. Warzocha, Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, „Onkologia w Praktyce Klinicznej” 2006, t. 2, nr 3. [2] Ranjini R. Roy, Matthew R. Thomas, 25-letnia kobieta z niedokrwistością, tłum. Jabłońska-Som A., „Medycyna po Dyplomie” 2011, vol. 20, nr 2.